Treblinka

20140904 Treblinka
Rustige nacht naast de kerk. Het plein verlicht door 2 felle schijnwerpers. Eigenlijk had ik gisterenavond, na de mis, nog even in de kerk willen gaan kijken om de fresco’s (uit de 12e en 13e eeuw) die bij een restauratie tevoorschijn kwamen, te fotograferen maar de kerk was al hermetisch afgesloten.
Vroeg naar bed dus en oordoppen in, die ik inmiddels als normaal ben gaan beschouwen. Vanmorgen werd ik wakker van Jos die naar het toilet moest. Pff.. zei hij, dat was een vroegertje vanmorgen! (Hij is een uitslaper!). Toen hij dat zei was het 6.40 uur. Ik was finaal door het geluid van de kerkklokken heen geslapen. Haha, en niet eens gedroomd over die dingen. Dus écht niet gehoord!
Als we aangekleed zijn en het ontbijt verorberd hebben doen we nog een poging om in de kerk te komen. Dat kan wel maar alleen in het voorportaal. Jammer. Er is ook niemand te zien aan wie we kunnen vragen of we naar voren mogen.
Dus rijden we even later weer op weg nummer 62 naar het oosten. We willen vandaag Treblinka bezoeken maar moeten daar wel wat kilometers voor rijden. Het landschap is mooi. Het is een glooiend landbouw gebied zoals we hier al veel zagen. Wat opvalt, is dat er nog veel tractoren rijden zonder overkapping. Dat is volgens ons in Nederland verboden. Het is vuilophaaldag maar hier staat het vuilnis nog in plastic zakken langs de kant van de weg. De huizen staan een eind uit elkaar en zijn stuk voor stuk mooi te noemen. Hoekjes en gaatjeshuizen noem ik ze. De daken verspringen op verschillende niveaus, compleet met uitbouwen waarop torentjes pronken. De daken zijn van kunststof dakpannen zo te zien en in allerlei kleuren maar rood overheerst toch in het huizenbeeld. Bij al die mooie huizen is er niet eentje die er een, uitnodigend, terras voor toeristen bij heeft haha, we hebben zin in koffie en willen een toilet. Met het oog op het ontbreken van een camping voor de komende dagen zullen we dus ‘vrij’ staan en willen zoveel mogelijk ons eigen toilet sparen om niet voor het ‘toilet legen’ probleem te komen staan.
Soms zien we nog arbeiders op de velden een oogst van een, voor ons, onduidelijk gewas binnenhalen. De meesten velden liggen er echter keurig geploegd bij. Zaaien is weer voor volgend jaar. Regelmatig zijn er zwartbonte koeien te zien maar ineens ook een weide met van die prachtige Schotse hooglanders.
Eindelijk om 11 uur zien we een truckerscafé en we bestellen koffie met een stuk kruidkoek erbij. En weet je wat we moeten afrekenen? Zł 7, - nog geen 2 euro! Dit is dus echt ongelooflijk. Men had ons wel verteld dat we weinig zouden betalen voor ons levensonderhoud hier maar dit is, buiten de supermarkt boodschappen om, écht ongelooflijk goedkoop.
Jos constateert dat het rechterachterwiel een gladde zijkant van het loopvlak heeft en wil er eigenlijk een nieuwe band om laten zetten. Toevallig is er naast het café een garage maar na wat onderhandelingen besluit Jos toch door te rijden. De band was niet op voorraad en van het beloofde (U bent in Polen veel goedkoper uit dan in Nederland) is volgens Jos ook niets waar. Enfin, hij besluit straks, bij de plek die we uitkiezen om te gaan overnachten, de reserveband uit de garage te plukken. Het is nog 46 km tot Treblinka op deze smalle 2baansweg is dat prima te doen, ware het niet dat de Polen steeds van die halsbrekende toeren uithalen. We houden flink afstand om bij een eventuele noodstop nog voldoende remruimte te hebben. Het laatste stuk weg (7 km) is in erbarmelijke conditie en we zijn blij dat we met gemiddeld 30km per uur tóch nog vooruit komen. Dan ligt daar ineens Treblinka, althans de plaats waar Treblinka eens lag.
Na Auschwitz-Birkenau was dit het grootste concentratiekamp waar zo’n 800.000 joden door de Duitsers werden vermoord. In tegenstelling tot Auschwitz-Birkenau had Treblinka geen crematoria; hier werden de doden dag en nacht op een rooster in de openlucht verbrand. Met het Rode Leger in aantocht hebben de Duitsers geprobeerd het bewijsmateriaal van hun terreurdaden uit te wissen door Treblinka’s gaskamers te slopen, de grond om te ploegen en bomen te planten op menselijke as.
We kunnen hier een bezoek brengen, en hoewel met tegenzin, vinden we toch dat we dat moeten doen. Treblinka I was een strafkamp, waar 20.000 Joden en Polen dwangarbeid moesten verrichten in de grindkuil of treinwagons moesten vullen. Ze werden geëxecuteerd of stierven van honger, ziektes of mishandeling. Het kamp in vanaf de zomer 1041 tot juli 1944 in gebruik geweest. Er zijn restanten van de grindkuil en de fundering van alle barakken te zien.
In de lente van 1942 werd Treblinka II geopend en was uitsluitend bedoeld voor de vernietiging van Joden uit een groot aantal Oost-Europese landen. Maar ook Frankrijk, Griekenland en Oostenrijk. De Joden werden gedwongen om mee te helpen om het kamp in te richten. Het prikkeldraad om het 15 hectare grote terrein was 3 mater hoog en om de 12 meter stond een wachttoren. De onmenselijkheid kende hier geen grenzen. In november 1943 brak er een opstand uit. Ongeveer 25 Duitsers en 60 Oekraïense wachters werden door de gevangenen vermoord en barakken werden verbrand. In diezelfde maand werd het kamp gesloten.
We zien een nagemaakt stuk spoor op de plaats waar het station stond. Ten oosten hiervan komen we op een enorm indrukwekkend terrein waar 17.000 granieten blokken het aantal slachtoffers per dag symboliseren. Te midden van deze blokken staat een enorm monument op de plek waar de 10 gaskamers zich bevonden. Op deze plek worden nog steeds alle slachtoffers herdacht. Van het lugubere doodskamp is niets meer over dan de as van de slachtoffers.
We zeggen geen woord. Wat moet of kan er gezegd worden? Stil lopen we naast elkaar door het gras. Een paar foto’s moet ik toch maken. Dan zijn we weer op de parkeerplaats. Een museum laat nog enige foto’s zien ter verduidelijking en ze zijn niet alleen in het Pools maar ook in het Engels en het Duits ondertiteld.
Wat ook enorme indruk maakt zijn de stukken grafsteen die op een rasterwerk in een vrijwel donkere kamer hangen. Deze zijn afkomstig van de Joodse begraafplaatsen en dienden om de 2km lange weg tussen Treblinka I en II te plaveien. Elk woord dat nog gezegd wordt zou er eentje te veel zijn. Dus stil zitten we in ons grijze huisje naast elkaar en mopperen zelfs niet meer op de bar slechte weg die we nog 31 km moeten rijden voordat we op een behoorlijke 2baans weg uitkomen. Dan nog 45 km tot we op de aangewezen overnachtingsplek komen. Het dorpje Drohyczyn ligt aan de rivier de Bug en aan de oever is een mooie vlakke plek die ons wel wat lijkt voor de nacht , ware het niet……
Een circustentje heeft zijn palen in de grond geslagen. Een auto rijdt rond en toetert reclame uit zijn luidspeakers. Zo te zien is het geen groot circus en we wachten af wat ons te wachten staat. Langs de oever van het riviertje (een zijarm) zitten wat vissers en rond de circustent scharrelen wat kinderen. Om 4 uur begint er een écht circusmuziek concert. Schetterende trompetten, drummers, maar het lijkt niet écht. Het lijkt uit een luidspeaker te komen. Of oefenen ze voor vanavond? Om ons uit de slaap te houden? Het kan ons niet meer schelen. Na wat we gezien hebben vanmiddag is alles niet belangrijk meer.
Om 5 uur gaat het feestje echter wél beginnen. De tent is volgestroomd met kinderen en ouders. Voor 4 euro pp worden ze 1,5 uur vermaakt. En wij genieten in de verte mee van het gelach van de kinderen en hun begeleiders. Als het donker wordt (7.30 uur) is de tent alweer bijna afgebroken. Nu ik dit zit te typen is Jos erheen om te kijken hoe dat gaat. Ik heb hem gevraagd wat foto’s te maken. En nu ga ik afwassen. Hij heeft gekookt (gebakken camembert, gebakken aardappelblokjes, lichtgele sperzieboontjes met een mix van champignons en ui. Een groene salade met kerstomaatjes. Smullen was dat.